काठमाडौं, २९ जेठ । विशेष गरी यो गर्मीको मौसममा दिउँसोको चर्को घाममा अफिस वा बजारबाट फर्किंदा कडा टाउको दुख्ने, चक्कर लाग्ने र अन्योल महसुस हुन सक्छ । यो अवस्थामा व्यक्तिको अवस्था केही घण्टामै यति बिग्रन्छ कि डाक्टरकहाँ गईहाल्नु पर्छ । 

नेपालका तराई मधेसका धेरै भागहरूमा गर्मीको तापमान ४५ डिग्रीभन्दा माथि पुग्छ । र यस्तो अवस्थामा, हट स्ट्रोक अर्थात लु एक गम्भीर स्वास्थ्य समस्या बन्न सक्छ । समयमै उपचार नपाएमा ज्यान समेत जान सक्छ । तसर्थ, हट स्ट्रोक पछि तुरुन्तै के गर्ने र यसबाट कसरी बच्न सकिन्छ भनेर जान्न महत्त्वपूर्ण छ ।

'लु' का लक्षण

- उच्च ज्वरो
- चक्कर लाग्नु वा बेहोस हुनु
- गम्भीर टाउको दुखाइ
- छाला रातो र सुख्खा हुनु
- मांसपेशी कमजोरी वा ऐंठन
- सास फेर्न कठिनाइ
- उल्टी वा वाकवाकी

'लु' पछि तुरुन्तै के गर्ने ?

- सिंथेटिक लुगाहरू हटाउनुहोस् र खुल्ला र सुती कपडा लगाउनुहोस्
- पंखा खोल्नुहोस् वा चिसो हावा प्रदान गर्नुहोस्
- टाउको वा घाँटीमा आइस प्याकहरू लगाउनुहोस् 
- बिस्तारै चिसो पानीमा नुहाउनुहोस् 
- बेहोस भएको अवस्थामा तुरुन्तै डाक्टरलाई बोलाउनु होस्

लुबाट कसरी बच्ने ?

- अपरान्ह १२ः०० बजे देखि ३ः०० बजेसम्म बिना कारण बाहिर निस्कनु हुँदैन् 
- घरबाट बाहिर निस्कँदा टाउको छोप्नुहोस्, छाता वा टोपी प्रयोग गर्नुहोस्
- खुल्ला, हल्का र सुती कपडा लगाउनुहोस्
- पानी, कागती पानी, बटरमिल्क, नरिवल पानी जस्ता पेय पदार्थ प्रशस्त पिउनुहोस्
- अनुहार र शरीरमा बारम्बार पानी छ्याप्नु होस्

बालबालिका तथा वृद्धवृद्धाले विशेष सावधानी अपनाउन जरुरी छ । गर्मीको गर्मी सामान्य जस्तो देखिन सक्छ, यो खतरनाक पनि हुन सक्छ । तातो मौसमको अवस्थामा आत्तिनु पर्दैन तर तुरुन्तै उपयुक्त कदम चाल्न आवश्यक छ । थाेरै ध्यान, सही समयमा मद्दत र शरीरको आवश्यकताहरू बुझ्दा तपाईंको र तपाईंका प्रियजनहरूको जीवन बचाउन सकिन्छ । गर्मीमा आफ्नो विशेष ख्याल राख्नु अति आवश्यक छ, विशेषगरी बूढापाका र साना बालबालिकालाई गर्मीमा बाहिर निस्कन नदिनुहोस् किनभने यी मानिसहरू यसको लागि बढी खतरा हुन सक्छ । र, साथै उचित ह्यान्डलिङ गर्न सकेमा यसलाई सहजै नियन्त्रण गर्न सकिन्छ ।