वाशिङ्टन डीसी, जुलाई २ । टेस्ला र स्पेसएक्सका प्रमुख कार्यकारी तथा विश्वप्रविधिमा अग्रणी व्यवसायी एलन मस्कले अमेरिकी अर्थतन्त्रको अवस्थाप्रति गम्भीर चिन्ता व्यक्त गरेका छन्। उनले हालै सार्वजनिक टिप्पणीमा भनेका छन्, “अमेरिका अत्यन्तै छिटो दिवालियापनतर्फ अघि बढिरहेको छ, तर सबैजना चिहानघरको बाटोमा सिठी बजाउँदै हिँडिरहेको जस्तो देखिन्छ।”

एलन मस्कले उक्त भनाइमार्फत अमेरिकाको बढ्दो राष्ट्रिय ऋण र बजेटीय खर्चमाथि कडा आलोचना गरेका हुन्।

🔹 अनुवाद : एलन मस्कका भनाइहरू
“America is going bankrupt extremely quickly, but everyone seems to be whistling past the graveyard.”

👉 “अमेरिका अत्यन्तै छिटो दिवालियापनतर्फ अघि बढिरहेको छ, तर सबैजना चिहानघरको बाटोमा सिठी बजाउँदै हिँडिरहेको जस्तो देखिन्छ।”

“The Defense Department budget is a trillion dollars a year.”

👉 “अमेरिकी रक्षा मन्त्रालयको बजेट मात्रै वार्षिक एक ट्रिलियन डलर छ।”

“And interest payments on the national debt just exceeded the Defense Department budget.”

👉 “र, अहिले राष्ट्रिय ऋणको व्याज भुक्तानीले रक्षा बजेटलाई समेत उछिनेको छ।”

“They're over a trillion dollars a year, just in interest and rising.”

👉 “हाल वार्षिक एक ट्रिलियन डलरभन्दा बढी व्याज मात्र तिर्नुपरेको छ, र यो अझै बढ्दैछ।”

“We have to reduce the spending.”

👉 “हामीले खर्च कटौती गर्नैपर्छ।”

🔸 अमेरिकाको आर्थिक संकट : आँकडाबाट वास्तविकता

अमेरिकाको हालको कुल राष्ट्रिय ऋण ३४ ट्रिलियन डलरभन्दा बढी भइसकेको छ। यसमा व्याजदर वृद्धि भइरहेकाले वार्षिक व्याज तिर्ने रकम नै एक ट्रिलियन डलर नाघेको छ।

यो रकमले अब अमेरिकी रक्षा मन्त्रालयको वार्षिक बजेटभन्दा बढी भार सिर्जना गरिरहेको तथ्य मस्कले औँल्याएका हुन्।

अर्थशास्त्रीहरूका अनुसार, यसले अमेरिकाको दीर्घकालीन आर्थिक स्थायित्वमाथि गम्भीर प्रश्न उठाएको छ। यदि सरकारी खर्च नियन्त्रण गरिएन भने मुद्रास्फीति, ऋणको चक्रवृद्धि, र विश्व बजारमा अमेरिकी डलरको साखमा गिरावट आउन सक्ने देखिएको छ।

🔸 राजनीतिक नेतृत्वप्रति अप्रत्यक्ष प्रहार ?

एलन मस्कको यो चेतावनी केवल आर्थिक विश्लेषण होइन, राजनीतिक नेतृत्वमाथिको कटाक्ष पनि हो। अमेरिकामा वर्तमान राजनीतिक दलहरू खर्च विस्तारको नीतिमा केन्द्रित रहँदा, खर्च कटौती वा दीर्घकालीन समाधानतर्फ ध्यान नदिएको आरोप उनले स्पष्ट संकेतमा दिएका छन्।

उनको "whistling past the graveyard" भन्ने कथनले सत्ताको चुप्पी र जनताको अनविज्ञताप्रतिको संकेत दिइरहेको विश्लेषकहरूले बताइरहेका छन्।

🔸 व्यवसायी मस्कको चेतावनीको अन्तर्राष्ट्रिय प्रभाव

एलन मस्कजस्ता विश्व चर्चित प्रविधि उद्यमीले यस्तो वक्तव्य दिँदा अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा समेत यसको प्रभाव पर्नसक्ने विश्लेषण गरिएको छ। विशेषतः अमेरिकी डलरमा आश्रित अर्थतन्त्रहरू र लगानीकर्ता वर्ग यसबारे सचेत हुनुपर्ने अवस्था छ।

मस्कको यो टिप्पणीले केवल अमेरिका भित्रको आर्थिक विमर्शमा होइन, विश्वभर वित्तीय सचेतनामा एक किसिमको अलार्म सन्देश पठाएको छ।
अमेरिकाको कुल राष्ट्रिय ऋण (National Debt) अत्यधिक रूपमा वृद्धि हुनुका प्रमुख कारणहरू निम्नानुसार छन्:

🔹 १. अत्यधिक सरकारी खर्च (Excessive Government Spending)

अमेरिकी सरकारले वार्षिक रूपमा शिक्षा, स्वास्थ्य, रक्षा, सामाजिक सुरक्षा, बेरोजगारी भत्ता, आपतकालीन राहत, तथा सरकारी कर्मचारीहरूका तलब भत्तामा ठूलो मात्रामा खर्च गर्ने गर्दछ।

सन् २०२४ मा मात्रै अमेरिकाको कुल वार्षिक संघीय बजेट खर्च $6.5 ट्रिलियन भन्दा माथि थियो।

खर्च, आम्दानी (कर) भन्दा धेरै भएकाले बजेट घाटा (Budget Deficit) हुन्छ, जसले ऋण बढाउँछ।

🔹 २. कर आम्दानी (Tax Revenue) को अभाव

अमेरिकाले धेरैजसो समय कर घटाउने नीति अपनाएको छ, विशेष गरी धनी वर्ग र ठूला कम्पनीहरूलाई राहत दिइन्छ।

यस्तो नीतिले करदाताहरूलाई राहत त दिन्छ, तर सरकारको आम्दानी घटाउँछ।

आम्दानीभन्दा बढी खर्च हुँदा ऋण लिइन्छ।

🔹 3. रक्षा बजेटको विशाल आकार (Massive Defense Budget)

अमेरिकाको रक्षा बजेट लगभग $1 ट्रिलियन डलर (वार्षिक) छ, जुन संसारको कुनै पनि देशको तुलनामा धेरै हो।

युद्ध, सैन्य पूर्वाधार, विदेशस्थित सैनिक बेस, उच्च प्रविधियुक्त हतियारमा भारी खर्च हुन्छ।

यो खर्च घटाउने विषयमा राजनीतिक सहमति जुट्न सक्दैन।

🔹 ४. सामाजिक सुरक्षा र स्वास्थ्य बीमा कार्यक्रमहरू (Entitlement Programs)

Social Security, Medicare, Medicaid जस्ता सामाजिक कार्यक्रमहरूमा प्रत्येक वर्ष अरबौं डलर खर्च हुन्छ।

अमेरिका वृद्ध जनसंख्याको देश बन्दै गएको छ, जसका कारण Social Security र Medicare मा थप बोझ परेको छ।

दीर्घकालीन योजनाविना बढ्दो वृद्धवर्गलाई सेवा दिनु सरकारको दायित्व बन्दैछ, जसले ऋण बढाउँछ।

🔹 ५. COVID-19 महामारी र आपतकालीन राहत (Pandemic Relief Spending)

सन् 2020–2021 को COVID महामारीका बेला अमेरिकी सरकारले $5 ट्रिलियनभन्दा बढी राहत प्याकेज ल्यायो।

बेरोजगारी भत्ता, चेक वितरण, व्यवसाय सहायता, खोप कार्यक्रम जस्ता प्रयोजनमा अत्यधिक खर्च भयो।

धेरै पैसा ऋणको रूपमा उठाएर खर्च गरियो।

🔹 ६. ब्याज भुक्तानीमा खर्च (Interest Payments on Debt)

अहिले अमेरिकाले ऋणको ब्याज तिर्न मात्रै वर्षमा $1 ट्रिलियनभन्दा बढी खर्च गरिरहेको छ।

जति धेरै ऋण, उति धेरै ब्याज तिर्नुपर्ने हुन्छ।

यो चक्रवृद्धि (compounding) असरले ऋण अझ बढ्छ।

🔹 ७. द्विदलीय राजनीतिक असमझदारी (Political Gridlock)

डेमोक्र्याट र रिपब्लिकनबीच बजेट र खर्च नियन्त्रणमा सहमति नजुट्दा समस्या झन जटिल बन्छ।

खर्च कटौती गर्न खोज्दा जनमत विरोधमा जान्छ,

कर बढाउन खोज्दा व्यापारी र लगानीकर्ता विरोध गर्छन्।

यस्तो अवस्थाले समाधान भन्दा समस्या झनै बढाउँछ।

🔹 ८. निरन्तर बजेट घाटा (Persistent Budget Deficits)

अमेरिकाले लगातार घाटामा बजेट पारित गर्दै आएको छ।

घाटा पूरा गर्न नयाँ ऋण लिनुपर्छ।

घाटा वार्षिक चक्रमा दोहोरिरहँदा कुल ऋण पहाडसरह बढेको छ।

🔸 निष्कर्ष
एलन मस्कले अमेरिकाको बढ्दो ऋण र असन्तुलित खर्च नीति प्रति गम्भीर चिन्ता व्यक्त गर्दै जसरी चेतावनी दिएका छन्, त्यो केवल एक व्यवसायीको भनाइ होइन-यो विश्वकै सबैभन्दा ठुलो अर्थतन्त्रको आगामी अवस्थाको संकेत हो।
अमेरिकाको बढ्दो ऋण नीति, राजनीति र परिस्थिति तीनै कारणले उत्पन्न भएको हो। यदि समयमै खर्च कटौती, कर प्रणाली सुधार, र दीर्घकालीन वित्तीय योजना लागू गरिएन भने, एलन मस्कले चेतावनी दिएझैं अमेरिका द्रुत गतिमा ऋण संकटतर्फ उन्मुख हुने खतरा बढ्दै जान्छ।
यदि सही समयमा आर्थिक अनुशासन कायम गरिएन भने, अमेरिका जस्तो देश पनि वित्तीय संकटमा फस्नसक्छ भन्ने सन्देश उनले स्पष्ट रूपमा दिएका छन्।

📍 साँघु न्यूज डटकम
🗓️ २०२५ जुलाई २
✍️ अन्तर्राष्ट्रिय आर्थिक संवाददाता