काठमाडौं, वैशाख १५ – विदेशबाट विप्रेषण आउने रकमको आडमा ठूलो परिमाणमा अवैध कारोबार सञ्चालन गरिएको खुलासा भएको छ। नेपाल प्रहरीको अनुसन्धान अनुसार, करिब १७ अर्ब ८६ करोड ७० लाख रुपैयाँभन्दा बढी रकम गैरकानुनी तरिकाले कारोबार गरिएको पाइएपछि २१ जना सञ्चालक पक्राउ परेका छन्।
प्रहरीका अनुसार, आन्तरिक विप्रेषण बन्द भएको अवस्थामा केही व्यक्तिहरूले गैरकानुनी रकमलाई डिजिटल वालेट कम्पनीहरू (जस्तै, सजिलो पे र पेवेल नेपाल प्रा.लि.) को बैंक खातामा नगद राखी, पछि इ-मनी बनाएर मनी ट्रान्सफर कम्पनीमार्फत विदेशबाट पठाइएको विप्रेषण रकमको रूपमा देखाई आपूर्ति गर्दै आएका थिए। यसरी अवैध रुपमा Placement र Settlement प्रक्रिया सञ्चालन गरिएको खुलेको छ।
नेपाल राष्ट्र बैंकको निर्देशन विपरीत कार्य गरेकाले उनीहरूमाथि राष्ट्र बैंक ऐन, २०५८ बमोजिम अनुसन्धान भइरहेको प्रहरीले जनाएको छ।
पक्राउ परेका सञ्चालकहरू र अवैध कारोबार रकम यस्तो छः
क्र.सं.
नाम
उमेर (वर्ष)
ठेगाना
कम्पनी/एजेन्टको नाम
खुलासा भएको रकम (रु.)
१
विरेन्द्र प्रसाद साह
५९
मोरङ
DS TRADERS तथा REMITTANCE
२,८२,१९,३३,०१८
२
दिपेन्द्र प्रसाद साह
३१
मोरङ
-
-
३
श्रवण कुमार साह
२४
महोत्तरी
DIP JYOTI TRADERS
१,५१,२०,६०,४२४
४
तारालाल यादव
३२
सप्तरी
RIYA TRADERS
१,३९,५५,३५,४२५
५
हरेराम महतो
२५
सर्लाही
AANAND TRADERS
१,०२,६३,९८,८४७
६
निरोज कुमार महतो
३१
धनुषा
NEW SANDHYA ENTERPRISES
८४,०७,८६,५८४
७
अलिता देवी महतो
४५
धनुषा
ALITA MONEY TRANSFER
९६,७५,४६,६००
८
प्रकाश सिंह
३५
धनुषा
-
-
९
अरुण कुमार साह
२७
धनुषा
SHREE ANJAL ENTERPRISES
८६,८५,३४,५७३
१०
प्रदिप कुमार साह
२६
पर्सा
R. AND R. SUB REMIT PVT. LTD.
१,०१,१५,९१,९२०
११
संजिव कुमार महतो
४४
धनुषा
JAY MA JANAKI MONEY TRANSFER
६४,०३,८८,५०५
१२
राज कमल लोनिया
२२
नवलपरासी
PUJA SUPPLIERS
९७,५९,९८,३२५
१३
भिम कुमारी गुरुङ
४३
नवलपरासी
TASHI TRAVELS AND TOURS
७९,७१,२४,१८४
१४
राम विलास साह तेली
३५
सप्तरी
SHIVAM ENTERPRISES
९९,२८,२६,७७०
१५
ममता कुमारी साह
३२
सप्तरी
-
-
१६
बिकर्ण जंग राणा
३२
पर्सा
SASVIKA MONEY TRANSFER
६८,६४,५६,४०७
१७
गणपति पाण्डे
३४
नवलपरासी
GOLDEN SKY TOURS AND TRAVELS
९१,१२,७५,८३२
१८
सलमा खातुन
३८
वीरगञ्ज
KHUSI MONEY TRANSFER
७५,५५,२६,३५८
१९
शुसिला कुमारी शाहु
३१
सप्तरी
RADHIKA TRADERS
५७,४८,९४,८२२
२०
गोविन्द प्रसाद आचार्य
६४
चितवन
HIMALAYAN MONEY TRANSFER
५१,४९,०९,७४४
२१
सम्भु मेहता
२२
सप्तरी
SAGARMATHA REMITTANCE
५७,३२,५०,७६९
कसरी यस्तो अवैध कारोबार सम्भव भयो ?
विशेषज्ञहरूको भनाइ अनुसार, यस्तो किसिमको अवैध कारोबार सम्भव हुनुका मुख्य कारणहरू निम्न छन्:
१. नियमन तथा निगरानीको कमजोरी:
बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूले डिजिटल वालेट र मनी ट्रान्सफर कम्पनीहरूमा भएका नगद जम्मा तथा ट्रान्सफर गतिविधिको गहिरो अनुगमन नगर्दा यस्तो अपचलन सहजै हुन सक्यो।
२. आन्तरिक विप्रेषण (Domestic Remittance) बन्द हुनु:
भित्रैबाट विप्रेषण सेवा अवरुद्ध हुँदा विदेशी विप्रेषण देखाइ अवैध रकमलाई मिलाउन सजिलो भयो। सामान्य जनताका नाममा कारोबार देखाएर वास्तविक आपराधिक रकमलाई ढाकछोप गरियो।
३. Money Mule नेटवर्कको प्रयोग:
अवैध रकम जम्मा गर्न र कानुनी देखाउन 'Money Mule' भनिने बिचौलियाहरू परिचालित गरिए। यी व्यक्तिहरूले आफ्नो खातामा ठूलो मात्रामा नगद राखेर प्रणाली भित्र्याउने काम गरे।
४. डिजिटल भुक्तानी प्रणालीको दुरुपयोग:
सजिलो पे र पेवेल नेपाल जस्ता डिजिटल वालेटमार्फत रकम Placement गरेर E-Money सृजना गरियो। यसरी डिजिटल प्रविधिको उपयोग गलत कामका लागि गरिएको पाइयो।
५. वित्तीय चेतना र कानुनी कार्यान्वयनको कमजोरी:
वित्तीय अपराधसम्बन्धी चेतना नहुनु र प्रारम्भिक सूचना संकलन तथा तुरुन्तै कारबाही गर्न ढिलाइ हुनुले अपराधीहरूलाई समयमै रोक्न नसकिएको हो।
६. संलग्न कम्पनीहरूमा नियामक अनुमति बिना संचालन:
कतिपय Money Transfer कम्पनीहरूले नियामक निकायबाट आवश्यक स्वीकृति नलिई काम गरिरहेका थिए। यस्तो लापरवाहीले अवैध कारोबार बढ्न टेवा पुर्यायो।
प्रतिकृया दिनुहोस