काठमाडौं, वैशाख ५ – चीनका वैज्ञानिकहरूले मधुमेहको उपचारमा नयाँ क्रान्ति ल्याउने सम्भावना बोकेको एक अद्वितीय सफलताको घोषणा गरेका छन्। तिनीहरूले बिरामीका आफ्नै कोशिकाबाट विकास गरिएका स्तेम सेलहरू प्रयोग गरेर टाइप १ र टाइप २ दुबै प्रकारका मधुमेह निको पार्न सफल भएको दाबी गरेका छन् । यो उपचारले मधुमेहको दीर्घकालीन औषधि तथा इन्सुलिनमा आधारित जीवनशैलीलाई चुनौती दिएको छ।

टाइप १ मधुमेह निको भएको पहिलो प्रमाण

२५ वर्षीया एक चिनियाँ महिलाले आफ्नै बोसोबाट प्राप्त कोशिकालाई वैज्ञानिकहरूद्वारा chemically induced pluripotent stem cells (CiPSC) मा रूपान्तरण गराइएको थियो। त्यसपछि ती कोशिकालाई इन्सुलिन उत्पादन गर्ने ‘आइलेट सेल’ मा परिवर्तन गरी उनको पेटको मांसपेशीमा प्रत्यारोपण गरिएको थियो। उपचारपछि ७५ दिनभित्र उनले इन्सुलिन प्रयोग गर्न आवश्यक परेन र एक वर्षसम्म उनको रक्तशर्कराको मात्रा सामान्य रह्यो।
(स्रोत: Nature, 2024)https://www.nature.com/articles/d41586-024-03129-3

टाइप २ मधुमेहमा पनि उस्तै सफलता

५९ वर्षीय एक पुरुष, जो २५ वर्षदेखि टाइप २ मधुमेहको उपचारमा थिए, उनले पनि उस्तै प्रक्रिया अपनाए। उनलाई आफ्नै रगतका कोशिकाबाट बनाइएको आइलेट सेल कलेजोमा प्रत्यारोपण गरिएको थियो। ११ हप्ताभित्र उनी इन्सुलिनको आवश्यकता बिना जीवनयापन गर्न थाले र एक वर्षपछि सबै मधुमेह औषधिहरू बन्द गरियो।
(स्रोत: The Sun, 2024)https://www.the-sun.com/health/11476335/man-cured-diabetes-cell-therapy-transplant-world-first/

विज्ञहरू भन्छन्, ‘शुरुवात हो तर सर्तहरू छन्’

स्वास्थ्य अनुसन्धानमा संलग्न विज्ञहरू भन्छन्, “यो एक ऐतिहासिक मोड हुन सक्छ, तर अझै दीर्घकालीन परीक्षण र प्रभावकारिता प्रमाणित हुन आवश्यक छ।” टाइप १ मधुमेह भएकी बिरामीलाई पहिलेदेखि लिभर ट्रान्सप्लान्टको कारण इम्युनोसप्रेसन औषधि दिइएको थियो, जसले उपचारलाई सफल बनाउन भूमिका खेलेको हुनसक्छ।
(स्रोत: Nature Medicine, 2024)https://www.nature.com/articles/s41591-024-03394-9

औषधि उद्योगको मौनता र नियामक चुनौतीहरू

यो प्रविधीले विश्वभरका मधुमेह बिरामीका लागि राहत ल्याउने भए तापनि, धेरै ठूला औषधि कम्पनीहरूले यो विषयमा खास चासो नदेखाएको टिप्पणी गरिएको छ। अमेरिका मात्रमा इन्सुलिनको बजार २० अर्ब डलरभन्दा माथि छ, र दीर्घकालीन औषधिमा आधारित व्यापार मोडेललाई चुनौती दिन सक्ने भन्दै विश्लेषकहरूले सावधानी अपनाउन आग्रह गरेका छन्।

निष्कर्ष
चीनमा भएको यो चिकित्सकीय सफलता भविष्यमा मधुमेहको उपचारको स्वरूप परिवर्तन गर्न सक्छ। यद्यपि, यो प्रविधि अझै प्रारम्भिक चरणमै छ, र यसलाई विश्वव्यापी रूपमा लागू गर्न विनियामक स्वीकृति, दीर्घकालीन अनुसन्धान, र लागत प्रभावकारिता जस्ता चुनौतीहरू पार गर्नुपर्नेछ।