टोकियो, असार १३ – तपाईंले माछा बेचेर करोडौं कमाउने कुरा कल्पना गर्नुभएको छ? जापानको राजधानी टोकियोमा हालै सम्पन्न भएको प्रसिद्ध ‘टोकियो ट्सुकिजी फिश मार्केट’ नजिकको अक्सनमा यस्तै चमत्कारी दृश्य देखिएको छ-जहाँ एउटा मात्र टुना माछा २० करोड ७ लाख रुपैयाँमा बिक्री भयो !

२७६ किलो तौल भएको उक्त ब्लूफिन टुना (Bluefin Tuna) माछा जापानको प्रसिद्ध माछा व्यापारी तथा रेस्टुरेन्ट चेन मालिक कियोशी किमुरा (Kiyoshi Kimura) ले खरिद गरेका हुन्। उनी ‘टुना किंग’ भनेर चिनिन्छन् र यसअघि पनि उच्च मूल्यमा टुना किन्ने कीर्तिमान राखिसकेका छन्।

यो अक्सन मूल्य जापानको टुना बिक्री इतिहासमा दोस्रो ठूलो हो। यसअघि सन् २०१९ मा किमुराले नै २७८ किलोको टुना झण्डै ३३ करोड रुपैयाँ (३.१ मिलियन डलर) तिरेर किनेका थिए, जुन हालसम्मकै महँगो मूल्य हो।

किन यति महँगो टुना ?

ब्लूफिन टुना स्वादका हिसाबले विश्वका उत्कृष्ट माछामध्ये एक मानिन्छ। यसबाट बनाइने सुसि र सासिमी जापानमा मात्र होइन, विश्वभर माग हुने परिकार हुन्। जापानमा नयाँ वर्षको सुरुवातमा यस्तो अक्सन परम्परागत रूपमा गरिन्छ र यो देशको समृद्धि तथा भाग्यसँग जोडिएको मानिन्छ।

यसपालिको अक्सनमा बिक्री भएको टुना जापानको अमोरी प्रान्तको ओमामीजाकी (Ōma, Aomori) क्षेत्रबाट समातिएको हो, जुन क्षेत्र विश्वमै सर्वोत्कृष्ट टुना उत्पादनस्थल मानिन्छ।

“यो केवल माछा होइन, ब्रान्ड हो”

खरिदपश्चात सञ्चारकर्मीहरूसँग कुरा गर्दै व्यापारी किमुराले भने, “यो केवल माछा होइन, जापानी परम्परा, स्वाद र हाम्रो प्रतिष्ठाको विषय हो।” उनले यो टुना आफूको ‘Sushi Zanmai’ रेस्टुरेन्ट सञ्जालमा ग्राहकलाई सेवा दिने बताए।

उक्त टुना माछा टुक्र्याएर १ लाखभन्दा बढी सुसि टुक्रामा परिणत गरिनेछ भन्ने अनुमान गरिएको छ। मूल्यको हिसाबले प्रत्येक टुक्राको दर झण्डै २ हजार रुपैयाँ पर्न सक्छ।

नेपालमा चर्चा

जापानको यो अक्सनको समाचार नेपालमा पनि सामाजिक सञ्जालमा निकै चर्चित बनिरहेको छ। ‘एक माछाको मूल्यले काठमाडौंमा दरबार किनिन्छ’, सामाजिक सञ्जालमा कतिपयले टिप्पणी गरेका छन्। यो समाचारले देखाउँछ, समुद्री स्रोतको उचित संरक्षण, ब्रान्डिङ र बजार व्यवस्थापन भए कति ठूलो मूल्य उठाउन सकिन्छ।

निष्कर्ष
एकतर्फ नेपालमा माछा खेती र व्यापार अझै परम्परागत ढंगमै सीमित रहेको देखिन्छ भने अर्कोतर्फ जापानले माछाबाटै अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा ब्रान्ड र आर्थिक मूल्य कसरी उचाल्न सकिन्छ भन्ने उदाहरण देखाएको छ।

२०८२ असार १३, काठमाडौँ