काठमाडौँ – २०८२ जेठ ३० । मध्यपूर्वमा तनाव एकपटक पुनः उत्कर्षमा पुगेको छ, जब इजरायलले शुक्रबार बिहान इरानको राजधानी तेहरानसहितका विभिन्न क्षेत्रमा सैन्य हमला सुरु गरेको छ। इजरायली डिफेन्स फोर्स (IDF) ले इरानको सैन्य र आणविक पूर्वाधारहरूलाई लक्ष्य गरेर “पूर्व–प्रत्यारोप” कारबाही थालेको पुष्टि गरेको छ।

ठूला विस्फोट, तेहरानको आकास रातभर थर्कियो

इरानको सरकारी टेलिभिजनले बिहानै तेहरान, करज, इस्फाहान र कुम क्षेत्रमा ठूला विस्फोटको आवाज सुनिएको रिपोर्ट गरे पनि सुरुमा हमलाको स्रोत पुष्टि गर्न सकेन। तर केही घण्टापछि इजरायली अधिकारीहरूले यसलाई पुष्टि गर्दै इरानमाथि व्यापक आक्रमण सुरु भएको जानकारी दिएका छन्।

इजरायली रक्षा मन्त्री इजरायल काट्जले भने, “यो इजरायली भूमिमा गरिएको पछिल्ला हमलाको सशक्त जवाफ हो। अपरेशन राइजिङ लाइअन अन्तर्गत हामी इरानको आणविक खतरा अन्त्य गर्ने दृढतासाथ अघि बढिरहेका छौँ।”

आणविक कार्यक्रम लक्षित

इजरायलले आफ्ना सैन्य कारबाही इरानको अणु कार्यक्रम (nuclear facilities) र त्यसलाई सुरक्षा दिने सैन्य पूर्वाधारमा केन्द्रित गरेको बताएको छ। विश्लेषकहरूका अनुसार हमला विशेषगरी इस्फाहान प्रान्तस्थित यूरेनियम प्रशोधन केन्द्र र सैन्य गोडाउनहरूमा केन्द्रित हुनसक्छ, जुन इरानको आणविक कार्यक्रमको मुटु मानिन्छ।

तेहरानस्थित नत्रान्ज र फोर्दो केन्द्रहरू वरपर पनि गतिविधि देखिएको खबर अन्तर्राष्ट्रिय मिडियामा आएको छ, यद्यपि यिनको आधिकारिक पुष्टि भएको छैन।

नेतन्याहुको चेतावनी : "इजरायल आफ्नो अस्तित्वको रक्षामा छ"

इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतन्याहुले एक टेलिभिजन सम्बोधनमा यो हमला “अपरेशन राइजिङ लाइअन” अन्तर्गत भएको र यसले इजरायलको आत्मरक्षा अधिकार प्रयोग गरेको बताए। उनले भने,

“इरानबाट आएको प्रत्यक्ष र परोक्ष खतरा अब असह्य भइसकेको थियो। इजरायलले आफ्ना नागरिकको सुरक्षाका लागि आवश्यक सबै कदम चाल्नेछ।”

उनको यो अभिव्यक्तिलाई इरानप्रति अब लामो समयको प्रतिरोध होइन, निर्णायक हमलाको संकेतको रूपमा हेरिएको छ।

इरानको जवाफ कडा हुने सङ्केत

हालसम्म इरानले इजरायली आक्रमणबारे विस्तृत औपचारिक प्रतिक्रिया दिएको छैन, तर इरानी रिभोलुसनरी गार्ड्सका एक कमाण्डरले “इजरायलले आफ्नो अस्तित्वमाथि खतरा निम्त्याएको” चेतावनी दिएका छन्।

तेहरानस्थित राज्य सञ्चालित प्रेस टीभीले भनेको छ, “सैन्य र नागरिक सुरक्षाका सबै संयन्त्रहरू उच्च सतर्क अवस्थामा राखिएका छन्, र आक्रमणको स्रोत पहिचानपछि जवाफ दिइनेछ।”

क्षेत्रीय असर र अन्तर्राष्ट्रिय चिन्ता

यो हमलाले मध्यपूर्वमा चलिरहेको आन्तरिक र क्षेत्रीय संकटलाई थप गम्भीर बनाएको छ। हालै मात्र इरानले गाजा युद्धमा सक्रिय रहेका इजरायली हितविरुद्ध प्रत्यक्ष समर्थन देखाएको थियो। यसैबीच, अमेरिकी विदेश मन्त्रालयले “स्थिति बुझ्ने प्रयासमा रहेको” बताउँदै सबै पक्षलाई संयमता अपनाउन आह्वान गरेको छ।

रुस, चीन, युरोपेली युनियन, टर्की लगायतका मुलुकहरूबाट पनि तनाव नबढाउन दबाब आउन थालेको छ। इरानमा पश्चिमी मुलुकका कूटनीतिक नियोगहरूमा आन्तरिक सुरक्षा सतर्कता बढाइएको छ।

विश्व तेल बजार र आणविक वार्तामा असर

इजरायल-इरान युद्धको संकेतले तेल बजारमा तत्कालै प्रभाव पारेको छ। ब्रेन्ट क्रुडको मूल्य अचानक बढेको छ, र इरानी तेल आपूर्तिमा अस्थिरता आउन सक्ने अनुमान गरिएको छ।

त्यसैगरी, अमेरिकाको अगुवाइमा चलिरहेको इरान आणविक सम्झौता (JCPOA) मा पुनः फर्कने प्रयासमा पनि गम्भीर धक्का पुग्ने देखिन्छ।

निष्कर्ष

इजरायलद्वारा सुरु गरिएको यो हमला हालसम्मकै सबैभन्दा प्रत्यक्ष र गहिरो कारबाही हो, जसले इरान–इजरायल सम्बन्धलाई खुला युद्धको दिशामा लैजाने चिन्ता पैदा गरेको छ।

अब इरानको जवाफी कदम कस्तो हुन्छ भन्ने कुराले मध्यपूर्वको समग्र स्थायित्व, विश्व राजनीति र आर्थिक स्थायित्वमा गम्भीर प्रभाव पार्न सक्छ।

साँघु न्यूज डटकम विशेष समाचार
(अनुसन्धान/सम्पादन : अन्तर्राष्ट्रिय डेस्क)

थप अपडेटका लागि साँघु न्यूजको टेलीग्राम च्यानल वा फेसबुक पेजमा जोडिनुहोस्।
www.sanghunews.com – सत्य र स्वाधीनताको