काठमाडौं उपत्यकाको अत्यधिक भीडभाड हुने सडक खण्डमध्ये एक — कोटेश्वर–ग्वार्को–कलंकी कोरिडोर — मा ट्राफिकको समस्या समाधान गर्न वर्षौं अघिदेखि योजना बनाइएकै हो। अब, बहुप्रतिक्षित ग्वार्को ओभरपास अन्ततः असार ६ गते देखि सर्वसाधारणका लागि खुला हुँदैछ।
तर प्रश्न उठ्छ : के यो ओभरपास साँच्चिकै ट्राफिक 'ब्रेकथ्रु' सावित हुनेछ त, कि सातदोबाटो र कोटेश्वरलाई अर्को ट्राफिक नासो दिने छ?
🛣️ "ओभरपास तयार छ, तर के काठमाडौं तयार छ ?"
सडक विभागको भनाइ अनुसार रंगरोगन, सिग्नल जडान, लेन मार्किङ जस्ता अन्तिम कामहरू अन्तिम चरणमा छन्। ४४ करोड रुपैयाँ लागतमा निर्माण गरिएको यो चार लेनको ओभरपास १०.२ मिटर अग्लो छ, जुन ग्वार्कोबाट कोटेश्वरतर्फ ३२० मिटर र सातदोबाटोतर्फ १८५ मिटर फैलिएको छ।
यो संरचना इन्जिनियरिङ, खरिद र निर्माण (EPC) मोडेल अन्तर्गत सन् २०२२ को फेब्रुअरीमा सुरु भएको थियो। दुई वर्षमा सम्पन्न गर्ने लक्ष्य भए पनि, डिजाइन जटिलता, सामग्री ढुवानी समस्या, र अन्य प्राविधिक अवरोधका कारण तीन पटक समय थप्दै १३ महिनासम्म ढिलो भएको हो।
🚗 भीड ग्वार्कोबाट हटेर कोटेश्वरमा सर्यो भने ?
यो ओभरपासले तत्कालीन रूपमा ग्वार्कोमा हुने ट्राफिक जाम हटाउने अपेक्षा गरिएको छ। तर, विशेषज्ञहरू भन्छन् — "बटलनेक माइग्रेसन" को जोखिमलाई बेवास्ता गर्नु हुँदैन।
मुख्य कारण:
गति र पुनर्वितरण: ग्वार्कोको ट्राफिक अब छिट्टै सातदोबाटो वा कोटेश्वर पुग्नेछ। तर ती स्थानमा यदि पूर्वाधारको स्तर एकसाथ बढेन भने, ग्वार्कोको जाम त्यहाँ ‘स्थानान्तरण’ मात्र हुनेछ।
सिग्नल र लेन म्यानेजमेन्टको अभाव: समन्वित सिग्नल प्रणाली र पर्याप्त लेन नहुँदा, नयाँ संरचनाले ट्राफिकलाई एउटा नयाँ ‘जाम’ मा परिणत गरिदिन सक्छ।
🏗️ सपना जस्तै पूर्वाधार, यथार्थ जस्तै चुनौती
बलियो पक्ष:
✅ ट्राफिक डिकोन्जेसन: ग्वार्को चौबाटोको चर्को दैनिक जाम अन्त्य गर्ने सम्भावना।
✅ रणनीतिक स्थान: रिङरोडको मुख्य जडान बिन्दुमा अवस्थित, यो ओभरपासले ललितपुर, भक्तपुर र काठमाडौंबीचको गन्तव्य यात्रा सहज बनाउनेछ।
✅ शहरी विकासको संकेत: फ्लाईओभर विश्वव्यापी शहरी समाधानको अभ्याससँग मेल खाने पूर्वाधार हो, जसले नेपालको महानगर योजनामा एउटा नयाँ मानक सेट गर्न सक्छ।
कमजोर पक्ष:
⚠️ ढिलाइ र लागत वृद्धि: १७ करोडको मूल अनुमानबाट लागत ४४ करोड नाघ्नु र समय तीन पटक बढ्नु योजनाको असक्षमता देखाउने संकेत हो।
⚠️ निर्माण गुणस्तरमाथि प्रश्न: केही क्षेत्रमा सिमेन्ट पर्खाल चर्किएको र सड्क सतहमा फिनिशिङ कमजोर देखिएको भन्दै निर्माण गुणस्तरमाथि प्रश्न उठिरहेका छन्।
⚠️ समन्वय अभाव: फ्लाईओभर बनाउनु मात्रै समाधान होइन - त्यसलाई जोड्ने अन्य नोड, जंक्शन, लेन व्यवस्थापन, पार्किङ, पैदल यात्रीका लागि सुरक्षित क्रसिङ --- सबै सोचेर अघि नबढे, समस्या थपिन सक्छ।
🌉 "यदि सफल भयो भने, मोडेल बन्न सक्छ !"
यस ओभरपासको सफलता केवल संरचना उद्घाटनमा छैन। यो सफल हुन्छ भने, काठमाडौंका अन्य अति–भीडभाड भएका क्षेत्रहरू — बालाजु, चाबहिल, थापाथली जस्ता स्थानहरूमा पनि आगामी फ्लाईओभर परियोजनाहरूको प्रेरणाको रूपमा काम गर्न सक्छ।
🔍 तर सबैभन्दा ठूलो प्रश्न के छ भने...
के यो ओभरपासले ट्राफिक समाधान गर्छ कि अर्को जंक्शन समस्याको सुरुवात बनाउँछ ?
सडक विभागले सिग्नल अपग्रेड, लेन म्यानेजमेन्ट, र टोल–टोलको समन्वयात्मक योजना बनाउने प्रतिबद्धता जनाएको छ। तर अहिलेको अवस्थामा यी कुरा बजेट र संस्थागत समन्वयको अभावमा अधुरै छन्।
निष्कर्ष:
ग्वार्को ओभरपास काठमाडौंको शहरी ट्राफिक व्यवस्थापनमा एउटा साहसिक प्रयास हो। तर यो प्रयास एक्लो भएमा त्यसले समाधानभन्दा प्रश्न थप्न सक्छ। एउटा पूर्वाधारको सफलता त्यो आफैँमा होइन, त्यो अरूसँग कति मिलेर काम गर्छ भन्नेमा निर्भर हुन्छ।
अब हेर्न बाँकी छ -ग्वार्कोमा बनिएको यो ‘उडान’ काठमाडौंको ट्राफिकलाई कुन दिशामा लैजान्छ?
प्रतिकृया दिनुहोस